Van waaruit deze bijdrage?

1- we stellen voor de persoonlijke vorming/socialisatie/zelfsturing in een as te brengen met burgerschap. Dat is een invalshoek die ook in Bildung wordt gehanteerd. Dus niet knippen in losse vaardigheden maar juist de eigen stem/ en hoorbaarheid zichtbaarheid in de wereld verbinden.

2- omdat we als kunstvakonderwijs 'meegevraagd' worden in allerlei soorten verbanden en aanvragen willen we graag verdiepen wat dan de bijdrage is vanuit de kunsten. Wat dragen maken, makerschap en maakprocessen bij?

3- om uit het instrumentele te komen is belangrijk om het 'waardenperspectief' te expliciteren waar de as persoonlijke vorming- maatschappelijke betrokkenheid over gaat. Dit gaat verder dan kennis, verder dan skills, raakt dus aan een breed waardenbegrip. 

THEMA: persoonsvorming- maatschappelijke betrokkenheid/ burgerschap

HBO-professionals 'nemen zichzelf mee' in hun werk. Hun succes en ontwikkeling zijn daarvan afhankelijk. Hun ontwikkeling gaat door in het werk. Met dit thema komt een ‘waardenperspectief’ in beeld dat zich langs een klassieke Bildung-lijn laat verbinden met het thema professionals en burgerschap. In die lijn zitten twee punten: persoonlijke vorming en maatschappelijk engagement/ publieke waarden: jezelf mee nemen in het werk en ‘jezelf op het spel zetten’ in de samenleving.  

Toelichting en focus

Om het doel aan te scherpen introduceren we het concept ‘goed werk’: werk dat goed voelt voor de professional die het doet (energie geeft en werkplezier), ethisch goed in de zin van hoe we met elkaar samenwerken, maar ook kwalitatief goed als bijdrage aan de samenleving.  

Om de manier van werken aan dit waardenperspectief op de skills aan te scherpen is een focus op de bijdrage vanuit het kunstvakonderwijs in toekomstige projecten relevant. Wat kunnen creatieve maakprocessen, aanwakkeren makerschap bijdragen aan ‘goed werk’?

Maken en maakprocessen nodigen de maker uit iets van zichzelf zichtbaar in te zetten. Maken is concreet omdat er iets gemaakt wordt. Maken eist ruimte op in de samenleving. Maken brengt brengt een moreel perspectief met zich: individuele bijdragen en samenspel in co-creatie, schoonheid, werken met weerstand, niet alleen cognitieve kennis maar ook emotionele en esthetische. Aan maken is niet alleen een ‘hoe’ verbonden maar ook een zowel existentieel als publiek/politiek ‘waarom’.

Om iets te kunnen maken (zeker ook in co-creatie) zijn er concrete manieren van werken nodig. Daaruit komen nieuwe werkbare manieren van werken voort die ook met anderen en ook over grenzen van disciplines heen gedaan kunnen worden (bron van key enabling methodologies).    

Daarmee vraagt deze invalshoek vanuit ‘waarden’ ipv skills ook iets van de manier van werken aan onderzoek, aan de methode, aan de methodologie. Ook daarin zijn ‘instappen van de maker/onderzoeker’, ‘collaborative research’, ‘ruimte voor andere soorten kennis, inzicht’ en ‘denken door te maken’ aan de orde. Ook de manier van onderzoeken moet bijdragen aan het verbreden van het waardenkader.

Met betrekking tot de uitwerking van de as persoonvorming-burgerschap is het werk van Sennette een  van de bronnen: Richard Sennet schrijft in 'De ambachtsman' over de vormende werking van vakmanschap en professionaliteit. Door je professie goed te verstaan, ontwikkel je vaardigheden om bij te dragen aan de maatschappij en krijg je inzicht hoe de maatschappij werkt. Weten we voldoende van dit mechanisme? Of is dit een manier van tot burgerschap komen die niet meer van deze tijd is? Wat zijn de onderzoeksvragen die op het gebied van professionals en burgerschap belangrijk zijn om beantwoord te worden?

Onderstaand 9 kernvragen voor toekomstig onderzoek.

Met opzet bedoeld om te stimuleren en aan te jagen. Om op ideeën te komen en aan te haken.

KIEM-hbo: verkennen en samenwerken
# hoe kan ‘maken’ bijdragen aan de ontwikkeling van persoonsvorming en burgerschap vanuit een waardenperspectief (goed werk)?

# wat is de rol van de begeleider, op persoonlijk waardenkader.

# Historische lijn opvissen mbt leren en ontwikkelen en vormen

Raak-publiek en mkb: praktische innovaties

# samenwerking met commerciële professionalisering. Hoe inweven van makersperspectief en ‘waardenperspectief’.

# samenwerken met maak partijen met meer klassieke ambachtelijkheid.   

# ...

Raak-pro: versterken praktijkgericht onderzoek

# maken en maakprocessen als katalysator voor ‘goed werk’ in andere toepassingsgebieden zoals zorg, politie, overheid.

# ...

# …

Good Practice

Drie lectoraten van HKU, Aeres en HU werken samen in wat genoemd wordt de goed werk expeditie. Daarin draaien een twaalftal organisaties mee vanuit publieke sector, zorg, onderwijs, bedrijfsleven. Het is een zogenaamd research practice partnership. Actieonderzoek naar versterken praktijken door te werken vanuit concept goed werk. en van de aspecten daarin het versterken van maken.  

Vanuit dit goed werk perspectief werken we ook met drie MBO scholen aan opgave gerichte teamontwikkeling in een NRO aanvraag

Ook relevant is het concept Normatieve professionalisering (eindjaren 90 vanuit UvH) en recent  waardenwerk waarin een groot aantal collegae lectoren actief is.