Beoordelingen die je kunnen maken of breken

De hele dag beoordelen we elkaar. Aan het einde van deze dag zullen er zeker vijf mensen aan mij vragen: hoe ging het? Zelden is dat een vraag naar hoe het feitelijk ging.

 ‘Nou, ik begon met een dans, toen gingen we naar de zaal, ondertussen moest ik even mijn veter strikken… ‘ Nee, mijn antwoord zal zijn goed, of niet zo goed of misschien dat het spannend was. We beantwoorden in termen van beoordeling: goed, niet zo goed, slecht.

Docenten, studenten, we zitten vrijwel volcontinu in de beoordeling naar elkaar. Maar wat doet dat eigenlijk met een mens? Wie beoordeelt wie, wie toetst wie en wat betekent dat voor ons leren en ontwikkelen? Beoordelingen kunnen je namelijk maken of breken.

Graag deel ik, als jullie het mij toestaan, hierover een persoonlijk verhaal.

Ik dans vanaf mijn elfde levensjaar. En al snel wist ik het zeker: ik wilde danser worden. Ik wilde zelfs wereldkampioen worden. Ik ging naar mijn ouders en zij zeiden: goed jongen, doe je best, wij steunen je, maar je gaat wel gewoon naar school. Voor mij was dat de geboorte van twee levens. Levens vervuld van beoordelingen want naast school en later de universiteit, was ik iedere dag in de dansschool te vinden. En ieder weekeinde: een wedstrijd. En in die wedstrijden werd je beoordeeld. Ieder weekeinde weer ging ik naar ergens in het land en later ergens in de wereld naar een wedstrijd waarin ik mijn hele ziel en zaligheid op die dansvloer bracht. In het begin ging het goed, we kwamen hoger op, maar op mijn twintigste realiseerde ik me dat ik de bovengrens had bereikt. De wedstrijden werden een kwelling. We werden steeds laatste, we haalden niet de volgende ronde. Het dat was het enige waar ik het nog over had. Het resultaat van de zondag waarin ik s ’ochtends wakker werd en wel kon huilen om me weer in die arena te begeven waarin er een oordeel kwam. Dit heeft zeker 7 jaar geduurd.

 De vraag wat doet dat met een mens? In alle eerlijkheid. Zonder dat ik het door had was ik alleen nog maar bezig met het resultaat, met winnen of verliezen. En zonder dat ik het door had was de dans uit mijn lijf weggeslopen. Ik was de dans kwijt, maar dat was verhuld in ambitie, doorzettingsvermogen en  door er - tegen beter weten in - toch iedere zondag weer te staan. Het bracht me in een gevoel van mislukking. Het was niet gelukt, sterker nog mijn leven was niet gelukt (ja, zo voelde het echt). Ik raakte gefrustreerd, voelde me niet goed genoeg, niet gezien. Beoordelingen kunnen je breken.

 Op mijn 27^ste toen ik op het punt stond om te stoppen met de dans kreeg ik uit het niets een e-mail van een dame uit een andere dansachtergrond. De Argentijnse Tango. Of ik met haar wilde meedoen aan het wereldkampioenschap Argentijnse Tango. Zij was daarvoor geplaats maar haar partner durfde niet. Het wereldkampioenschap was 6 weken later. Ik besloot ja te zeggen. We deden mee. Weer in een beoordeling, maar nu gebeurde er iets anders. Ondanks dat ik er volgens velen vreemd uitzag, met aparte techniek, gebeurde er iets in de ruimte. Mensen reageerde op ons zoals ik nooit eerder had meegemaakt. Later die avond werden we wereldkampioen.

Sindsdien is mijn leven veranderd, want die beoordeling heeft me gemaakt tot wie ik nu ben, maar achteraf gezien net zoveel als al die jaren dat ik gebroken rond liep. Maar misschien is dit wel de kern: niemand had dat door want ik verborg het. Ik had het geluk van die e-mail, niet iedereen krijgt zo’n e-mailtje.

Ik geloof dat ik in mijn idee voor dit congres zou wensen dat we met elkaar onderzoeken, voelen, begrijpen, bevragen, bekritiseren welke invloed toetsen en beoordelen heeft op ons als mens - zowel als student of als docent.  Op onze ontwikkeling en op ons leren. Op wat het met ons doet, waar het onze groei stopt en waar we elkaar juist naar een volgende stap brengen.

 Dank jullie wel.