Muziek
Muziek
“That little bit between each note”
- Isaac Stern –
Het zijn niet alleen de noten zelf die de ziel van muziek vormen, maar evengoed, of misschien wel nog meer, de ruimte ertussen. Het zijn niet alleen de slagen die het ritme vormen, maar vooral de stilte ertussen.
Een toon is ook zelf de muziek omdat een toon ook weer bestaat uit een samenstelling van andere tonen – klanken. Muziek wordt gemaakt door tonen in relatie tot elkaar. De ruimte ertussen (zowel in hoogte als in duur) maakt de muziek. De ruimte tussen twee tonen, zowel tegelijk als na elkaar, vormt een verband tussen die tonen. Dat verband geeft betekenis zowel aan de tonen zelf als aan de ruimte ertussen (terts, kwint, melodie, ritme). Tonen zijn apart van elkaar hoorbaar en onderscheidbaar. En als ze gelijktijdig klinken is er ook sprake van ruimte en dus verband.
Ritme wordt bij definitie gevormd door meer dan 1 slag. De ruimte tussen de slagen is bepalend voor de feel, de swing, de muziek van dat ritme.
Tonen en ritme samen geven ruimte aan de creatie van iets nieuws (resonantie, dissonantie). Als toehoorden maak je deel uit van de muziek die je hoort. Je beleeft de muziek op jouw eigen manier, elke keer weer anders. De beleving hangt samen met anticipatie: de verwachting van de volgende toon of slag. Als jouw verwachting uitkomt, dan wordt jouw anticipatie bevestigt en kun je de euforie van herkenning voelen. Je wordt beloond voor je verwevenheid met de muziek. Je kunt jezelf mee laten voeren in dit spel tussen tonen, ritme en jouw anticipatie. Dan ga je op in de muziek. Maar als iets afwijkt van jouw verwachting, wordt jouw anticipatie verstoord. Je wordt verrast, je aandacht is nodig om de muziek te kunnen blijven volgen, om het ritme vast te kunnen houden, en kun je niet langer opgaan in de muziek. Je moet je best doen om de muziek te kunnen volgen - altijd net te laat en dus met enige afstand tot het nu. Je moet dat doen, wil je weer kunnen anticiperen.
Als de ruimte tussen de slagen en noten onvoorspelbaar, onberekenbaar of zelfs onherkenbaar is, is het dan muziek? Als de ruimtes helemaal gevuld zijn, is het dan nog muziek? De ‘Ma’ van muziek staat je toe om zelf in gesprek te gaan met de muziek, om deel te nemen aan die muziek, om mee te resoneren. De ‘Ma’ van muziek stel je in staat zelf muziek te kunnen maken.
Voorbeelden? Talloze... en ongeacht de stijl:
'El Mandaïto' van Vicente Amigo