Re-presenteren

Her-halen

Her-kennen

Her-inneren

Her-beleving

We denken over het hier-en-nu vanuit onze gedachten uit het verleden. Kunnen we ook denken over het hier-en-nu vanuit een werkelijke tegenwoordigheid van geest?

In het doen van constellaties vragen we: kies een object dat staat voor natuur, jezelf, verandering. Een object wordt een representatie. Mensen reageren verschillend. Voor sommigen is het een gedachte over de natuur, voor anderen een gevoel, weer anderen laten het object spreken. Op dezelfde vraag reageren mensen telkens anders, er is dus een keuze in de reactie op de vraag: kies iets dat staat voor...

Ik begon vervolgens zo naar gesprekken te luisteren. Niet luisteren naar de inhoud, maar naar de vraag: waar staat deze persoon voor? Wat vertegenwoordigd deze persoon in dit gesprek? En wat bepaalt dat? Het zijn vragen naar het veld achter de persoon. De persoon neemt iets mee, spreekt namens iets. Hoe maken we dat bewust? Hoe openen we dat veld? Wat brengt het om dit in gesprekken als wendingen bewust te maken.

Ik krijg ideeën en vragen over wat vernieuwing betekent. In veel organisaties moeten we veranderen en dat valt niet mee. De verandering leidt zelden tot vernieuwing. Wat is vernieuwing eigenlijk? Wanneer is iets nieuw? Zelfs als we denken dat e vernieuwen spelen onbewust representaties. Stap 1 lijkt me om dit bewust te maken en ons denken bevragen op wat er eigenlijk wordt gerepresenteerd.

'Over het algemeen merken we het verband - tweerichtingsverkeer - tussen gedachten (representation) en waarneming (presentation) niet op. Onze gedachten lijken niet over het vermogen te beschikken om dat te zien. Dit proces verloopt onbewust, impliciet, stilzwijgend. We weten niet precies hoe dat in zijn werk gaat. Maar we kunnen wel zien dat er iets gebeurt en dat onze gedachten zich met onze waarneming vermengen.' (Bohm, Over dialoog, 2018)