Ik luister regelmatig naar de Rudy en Freddie show (podcast) bij De Correspondent. Sinds de Coronacrisis is de vraag aan de gast van de show: wat wordt er zichtbaar door Corona wat we allemaal weten maar nu dus extra zichtbaar en voelbaar wordt?

Ik dacht aan wat er nu voor mij zichtbaar wordt. Wat er in mijn werk, als cultuurcoach ondersteun ik scholen bij het vormgeven aan cultuuronderwijs , nu heel zichtbaar wordt en wat ik altijd al wist is: dat cultuureducatie ergens onderaan het prioriteitenlijstje bungelt….

En dat roept twee luide stemmen in mij op:

1. Protest! Roept dat het juist NU belangrijk is, nu alle kinderen thuis en schoonheid om je heen en verrijking en hoe zou je zonder kunst überhaupt in je huis kúnnen zijn…
2. Begrip! Ja, het is ook logisch, eerst helemaal omschakelen naar digitaal en taal en rekenen is ook belangrijk, en de zorgkinderen…en Zoomen superintensief….

Het spagaat tussen deze twee uitersten slaat me nogal lam en stemt me weinig hoopvol over de rol van cultuureducatie in deze tijd.

Ter voorbereiding op deze avond sla ik, met deze twee stemmen in gedachte, het boek Muzische Professionalisering open op pagina 139 en zie het woord perspectief.

Ja! Ik zoek naar een ander perspectief, ik wil als professional een ander perspectief bieden, ik wil als professional vanuit een ander perspectief handelen.

Afgelopen week verdiepte ik mij in de visie van Gert Biesta, pedagoog en schrijver.

Gert Biesta ziet dat onderwijs óók moet bijdragen aan het proces van kinderen om op een volwassen manier te leren omgaan met vrijheid. De eigen wil ontmoet de beperkingen van de wereld: dat noemt hij weerstand. Kinderen vinden daarin een eigen unieke manier.

Als ik mijn eigen stemmen eens langs de meetlat van de volwassenheid leg zie ik: Protest, ik wil forceren en daarmee doe ik de ander geweld aan en Begrip, ik trek me terug en daarmee doe ik mezelf en mijn doel tekort.

Deze crisisperiode biedt ons enorm veel weerstand en dus volop kans om te leren hoe we op een volwassen manier vorm kunnen geven aan keuzes en ervaringen. Sinds mijn generatie bestaat hebben we nog niet te maken gehad zo’n direct bedreigende situatie die zoveel zichtbare vormen van weerstand oproept.

Is deze periode er bij uitstek één waarin zichtbaar kan worden dat kunsteducatie een belangrijke rol kan spelen? Jazeker! Als we kunst zien door de ogen van Biesta: als een dialoog van de mens met de wereld, waardoor je je eigen verlangens verkent en dan grenzen tegenkomt en je ontdekt wat je voelt en wat je wilt van de wereld. Dan kan kunsteducatie juist in deze tijd een krachtige rol spelen voor kinderen in het vormgeven van de ervaring van de weerstand in een betekenisvolle uiting, in het maken en beleven van kunst.

Deze visie geeft mij de mogelijkheid om op een volwassen manier om met de weerstand om te gaan. Het inspireert mij tot een andere houding die kan bijdragen aan een professioneel handelingsperspectief: eentje die het mogelijk maakt het gesprek vanuit de waarde van kunsteducatie aan te gaan.

Jessica Harmsen
20 april 2020