Op dinsdag 3 december mocht ik een P.E.N.sessie meemaken en ervaren hoe er gewerkt wordt met opstellingen en theatrale reflecties. Wat mij vooral opviel is de fijne en open sfeer in deze groep. Iedereen durft zich kwetsbaar op te stellen en soms nog prille en breekbare stappen in het beeldend proces met elkaar te delen. 

Annemiek liet ons een aantal 'opwarmingsoefeningen' doen, hierdoor werd mijn focus verlegt van het denken (rationeel) naar het voelen en het "in het moment zijn". Voor mij voelde het in het begin nog onwennig om representant te zijn, ik was nog zoekende en - denk ik - nog erg aan het nadenken over vragen als: wat zou ik dan moeten voelen? Wat wordt er van mij verwacht? 

Gaandeweg de sessie werd het steeds makkelijker om spontaner te reageren en mee te gaan in de flow van de groep. De studenten kozen zelf voor een methode: of een theatrale reflectie of een opstelling. De groep was deze dag vrij groot (9 mensen), iedereen behalve Annemiek en ik bracht een werk (in wording) in.

Wat mij op is gevallen:

- er wordt gereflecteerd en geassocieerd op het werk zonder directe oordelen te geven. Er worden interpretaties en emoties die het werk oproept verwoordt of uitgebeeld. Voor mij voelde het als bevrijdend om deze keer niet in de rol van de docent als beoordelaar te staan, maar als één van de toeschouwers die terug geeft wat het werk met mij doet;

- naast verbale reacties (zo schrijven we teksten voor elkaar en voeren gesprekken naar aanleiding van de opstellingen) zijn zintuigelijke en fysieke ervaringen (soms zelfs sensaties) bij deze manier van werken zeer aanwezig. Zo liet een student ons liggend op de grond luisteren naar haar reflectie, werkten we met ritmes / aanrakingen en beeldden we dingen uit. 

- deze manier van werken voelt voor mij sterk als een collectieve activiteit. Wat er gebeurt is heel relevant in het moment en in relatie tot elkaar. Ik voelde tijdens de sessies veel energie en merkte dat iedereen oprechte belangstelling voor elkaars werk toonde. Ik ben heel benieuwd naar de volgende stappen die de studenten naar aanleiding van deze sessie zetten;

- vanuit mijn eigen onderzoeksvraag heb ik gelet op de rol van Annemiek tijdens de sessie. Het is me opgevallen dat zij de leiding neemt, methoden aanreikt en suggesties geeft. Daarnaast zorgt ze ervoor dat er veel ruimte is voor de deelnemers om eigen keuzes te maken. Wat ik interessant vind is dat Annemiek geen uitspraken doet over de kwaliteit van het werk / de processtappen. Dit roept bij mij de vraag op hoe deze sessies en deze manier van werken zich verhoudt tot andere feedback-momenten in de opleiding en bijvoorbeeld de manier waarop een werkschouw verloopt.

Het lijkt me fijn nog eens een sessie mee te mogen maken en dan zelf ook "iets" in te brengen!

Esther