Door: Korina Wijga (MBO Rijnland), Jaap van Gils (Techniek College Rotterdam) & Pieter Baay (ecbo)

Erik Meester startte de dag met een betoog naar aanleiding van het artikel ‘de holle retoriek van 21st-century skills’ (Meester, Bergsen & Kirschner, 2017). Volgens Erik Meester brengt de voortdurende nadruk op generieke vaardigheden de positie van vakkennis in gevaar. De kern van het betoog is dat alleen kennis een vergroting van mogelijkheden geeft en dat elk curriculum kennis-gebaseerd moet zijn. De beschikking over kennis zouden we niet moeten verwarren met het bezit van kennis.

Het is voor ons helder dat de beschikbaarheid van informatie en de informatiestroom is toegenomen en dat is wel een verandering passend bij de 21^ste eeuw. Ondersteuning op vaardigheden als informatiegeletterdheid en informatiemanagement zijn hierin belangrijk. Om leren een succes te maken is ook ondersteuning op zelfregulatie en zelfsturing belangrijk. Dat betekent iets voor de docent, het onderwijsprogramma en het curriculum.

Erik Meester leidt ons van Confucius via Bruner langs Piaget en het nature/nurture debat, om uit te komen bij Hirsch jr, die meent dat ‘student centraal’ kansenongelijkheid vergroot. Wat betekent dat voor het onderwijs, blijft in het midden.

Entrustable Professional Activities

De eerste werksessie ging over de impact van de 21^ste-eeuwse vaardigheden op curriculumontwikkeling. De droom die we hebben is studenten optimaal voor te bereiden op de toekomstige maatschappij. Om dit te bereiken moeten we geïntegreerd leren van 21^e-eeuwse vaardigheden écht mogelijk maken. Dat vraagt ontmanteling van het huidige systeem.

In het gezondheidsdomein wordt gebruik gemaakt van het concept entrustable professional activities (EPA’s). Bij de EPA’s vragen docenten en experts zich steeds af wanneer ze een student een taak toevertrouwen om deze zelfstandig uit te voeren. Met andere woorden, welke risico’s zijn acceptabel. Een aantal basale vragen staat steeds centraal: Welk werk moeten professionals doen? Wanneer vertrouwen we professionals in opleiding dit werk toe? Hoe bereiden we ze hierop voor? Hoe bepalen we of ze vertrouwd kunnen worden met zelfstandigheid? We concluderen dat het mooi zijn om met deze bril naar onderwijs(innovatie) te kijken.

Daarnaast ontstond het idee om profielmatige aandacht te hebben voor 21^e-eeuwsse vaardigheden in plaats van een snel veranderende beroepsbeschrijving. Een dergelijke beschrijving geeft een profiel weer van een type mens of beroepsbeoefenaar welke verder reikt dan het niveau van één beroep. Zo is het ook bestand tegen de constant veranderende beroepen.

De 21^ste-eeuwse docent?

Tijdens de tweede werksessie wordt een verdieping gemaakt op docentprofessionalisering. Centraal staat de vraag: Wat is anders dan voorheen voor de docent? Mediawijsheid en ict-vaardigheden werden al snel benoemd. Hoe zetten docenten dit in tijdens de lessen? Maar ook: in hoeverre is kritische zelfreflectie van docent ontwikkeld? Om studenten op te leiden tot kritische en reflecterende participanten van de maatschappij, zal een docent deze vaardigheid en houding eerst zelf goed moeten beheersen. In dat licht wordt ook over de onderzoekende houding van docenten gesproken, die te zien is door bijvoorbeeld scaffolding, nieuwsgierigheid, reflecteren, doorvragen, zoeken, vergelijken. Om anderen hierin mee te krijgen is ook ‘tough empathy’ nodig. Een begrip dat vraagt om verdieping!

Met energie naar het vervolg

We hebben gemerkt dat er veel energie in het mbo en hbo zit. Energie in de professionals. Professionals vanuit verschillende invalshoeken met hetzelfde doel: studenten zo goed mogelijk voorbereiden en opleiden voor de toekomst. Kwaliteit streven we gezamenlijk na. We streven naar het best haalbare. Daar zijn we nog niet. Daarom is de afspraak gemaakt om in het najaar een vervolg op deze dag te organiseren. Daar kijken we naar uit!