'Wolfsdroom', tekening: Don Duyns

Beste lezer,

Deze maand zou een gedicht van Pim Lammers verschenen zijn voor de Kinderboekenweek. Een gedicht dat nooit gepubliceerd werd, omdat Lammers, na doodsbedreigingen, de opdracht teruggaf.

Op de A12 speelde het orkest van Extinction Rebellion zonder instrumenten, omdat de politie had gedreigd de instrumenten te vorderen.

De Palestijnse Adania Shibli mocht haar prijs niet in ontvangst nemen op de Frankfurter Buchmesse, omdat Duitsland Israël als bondgenoot heeft in de oorlog.

Dat wat er niet is, omdat het te gevaarlijk is om er wel te zijn, daar willen we deze MusePost bij stil staan. Dat wat verboden is of dat waarvan genoeg dreiging uitgaat, snoert monden, ook die van kunstenaars. Tegelijkertijd kan dat wat verboden is ook ruimte maken voor de kunst; middels kunst kun je je tegenstem laten horen. Soms met gevaar voor eigen leven.

Jelmer Soes schreef het artikel 'De betekenis van leegte', waarin hij terugblikt op de gebeurtenissen rondom Pim Lammers en zich afvraagt wat de leegte betekent die ontstaat op de plek waar geen woorden klinken. We tonen een filmpje, waarin muzikanten van het A12 -orkest Mozart spelen zonder instrumenten, en je kunt de tekeningen van Don Duyns bewonderen. Hij is van origine toneelschrijver, begon kleine tekeningetjes te maken in schriftjes, op kaften, op elke vorm van papier dat voorhanden was, als bijvoorbeeld vergaderingen lang duurden. Inmiddels is zijn tekenen uitgegroeid tot een heuse praktijk, die hij afwisselt met zijn schrijverschap. 

En ten slotte, voor wie het nog niet gelezen heeft, vind je ook een link naar 'Het verboden stuk' van Bart van Rosmalen, waarin hij zich in een brief aan zijn oud-celloleraar afvraagt waarom er in de les nooit ruimte was voor de sensuele en intieme kant van muziek.

Veel leesplezier!

De redactie

Tekening: Don Duyns

Dies Irae - de dag van de woede op de A12

Op 16 september was het A12-orkest van plan om samen met een koor het Dies Irae van Mozart te spelen, zoals ze dat een week eerder ook hadden gedaan. De politie dreigde de instrumenten te vorderen, waarop componist Michel van der Aa voorstelde om het stuk toch uit te voeren, maar dan zonder instrumenten.

Het A12-orkest, zoals het is gaan heten, is een initiatief van celliste Sanne Bijker (alumnus HKU), schrijfster Maartje Wortel en Marije de Waard. Zij schreven een brief aan muzikanten met de uitnodiging mee te komen spelen. Schoonheid en burgerlijke ongehoorzaamheid kunnen hand in hand strijden voor een betere wereld, dachten zij. In maart lieten zij Beethoven horen en in mei speelden ze nogmaals met luidere 'stem' en dus met een groter orkest hetzelfde stuk.

Sanne: 'Een orkest staat voor ons symbool voor een democratie, een goed werkende democratie waarin elke stem telt. Doordat we geen dirigent hadden, wordt er ook echt naar elkaar geluisterd. Daarnaast staat een orkest voor schoonheid en schoonheid gaat met het huidige klimaatbeleid in een rap tempo verloren. (...) Met muziek kun je iets aankaarten zonder over woorden te struikelen, zonder over feiten te struikelen. Het gaat op een gevoelsniveau en het is denk ik heel belangrijk om te zorgen dat we abstracte nieuwsberichten of rapporten en cijfers, ook invoelbaar maken’. 

In september, bij de nieuwe demonstraties, viel de keuze op Dies Irae van Mozart, dat letterlijk 'dag van woede' betekent. Naast het orkest zong er ook een koor mee. Op 9 september is het stuk volledig uitgevoerd, op 16 september bleven de instrumenten (onder toezicht) in de berm en verscheen het orkest alsnog. Bekijk hieronder het ontroerende filmpje, waarin de kracht van verbeelding nog extra wordt onderstreept door dat wat er niet is; de instrumenten.

De betekenis van leegte - een artikel van Jelmer Soes

Schrijver en docent Jelmer Soes gaat in dit artikel op zoek naar de betekenis van leegte. De doodsbedreigingen aan het adres van collega schrijver Pim Lammers raakte hem zeer.

‘Ontwikkelingen zoals deze zijn helaas niet nieuw. Ze zijn het gevolg van een steeds meer polariserende samenleving, waar ook nog eens steeds minder wordt gelezen, en er dus een afnemend besef lijkt van hoe fictie zich kan verhouden tot de werkelijkheid, en dat een schrijver niet automatisch ís wat die schrijft. Als schrijfopleiding kunnen en willen wij niet onze ogen sluiten voor die opeenstapeling.’

Lees hier het volledige artikel

Tekening: Don Duyns

De wereld van Don Duyns

Wie wel eens met Don (docent writing voor performance HKU) in een vergadering of overleg heeft gezeten, heeft vast ook de figuren zien ontstaan die onder zijn handen tevoorschijn kwamen. Op kaften van schriftjes, losse blaadjes, stukjes ruitjes papier, kwamen ze tot leven; de homo sapiens van Duyns. 

In zijn werk - literair zowel als beeldend - toont Duyns menselijk gedrag in voor- en tegenspoed. Tegen de klippen op een berg beklimmen. Op iemand wachten die wellicht nooit arriveert. Een man en een geit die elkaar aankijken. Het zijn taferelen die ook theaterscènes kunnen zijn.

Lees hier meer over Don Duyns en zijn werk.

'Cowboypaardman', tekening: Don Duyns

Adania Shibli - Minor detail

De terreuraanval door Hamas heeft ertoe geleid dat op de Frankfurter Buchmesse extra aandacht komt voor ‘Israelische und Jüdische Stimmen’. Directeur Juergen Boos zegt in een verklaring dat de boekenbeurs solidair is met Israël. Dat betekent dat de Palestijnse Adania Shibli haar prijs niet in ontvangst mag nemen.

Op 24 maart dit jaar was de Palestijnse schrijfster Adania Shibli te gast in de balie. Arnon Grunberg gaat met haar in gesprek over haar boek 'Minor Detail' (Een klein detail - uitgeverij Kopernik). Grunberg spreekt haar over vrijheid, geweld en de grenzen van empathie.

Kijk hieronder de registratie van het gesprek terug.

Ideeën?

Heb je naar aanleiding van deze MusePost ideeën om zelf iets te schrijven, maken, delen, of weet jij over iemand die wij beslist moeten benaderen, laat het ons dan weten! Ook suggesties voor thema's zijn welkom. Wij zijn altijd geïnteresseerd in nieuwe ontmoetingen.

anouk.saleming@hku.nl / jelmer.soes@hku.nl

'Ontmoeting', tekening: Don Duyns