Beste lezer,

De vorig jaar overleden filosoof Bruno Latour bestudeerde als eerste de totstandkoming van wetenschappelijke kennis met de blik van een antropoloog. Wetenschappelijk onderzoek heeft iets van machtspolitiek, zo stelde hij. ‘Actanten’ proberen voortdurend allianties te vormen om zo hun eigen belangen te verdedigen. Een actant kan een mens zijn, maar ook een object, een dier, een rivier, een landschap, een institutie. Volgens Latour heeft geen enkele actant voorrang boven de ander. Wie er gelijk krijgt in een conflict of bij een kwestie hangt af van wie er een rol krijgt als actant.

De klimaatkwestie behoort tot de kern van de geopolitiek en is rechtstreeks verbonden met ongelijkheid en onrechtvaardigheid, stelt Latour. In zijn boek ‘Waar kunnen we landen?’ stelt hij het vraagstuk van het klimaat centraal en vraagt hij zich af: kunnen we de politiek herdefiniëren tot wat ons terugvoert naar de aarde?

In deze MusePost staat het werk van Valerie van Leersum centraal. Ze werkt als kunstenaar, ontwerper en lokaal-ontdekkingsreiziger. Middels haar werk onderzoekt ze de relatie tussen mens en landschap. Hoe vormt het landschap de mens en hoe geeft de mens op zijnn beurt vorm aan de relatie met het landschap?

Alumnus Nikki Ong won in 2023 ‘De Pluijm’ met haar onderzoek Waterwezen, een poging om geen mens te zijn, dat komend jaar gepubliceerd wordt door HKU Press. In deze MusePost kun je haar poging lezen zich te identificeren met de Noordzee.

Verder in deze MusePost onder aandacht: het nieuwe boek 'Waar de bijen slapen' van Ruben Jacobs, een aankondiging van een artikel van Martijn van Gestel en een oproep van de Groene Amsterdammer om te spreken vanuit een waterwezen in de Noordzee.

Veel leesplezier!

De redactie

_{Beeld: Valerie van Leersum}

Nikki Ong: Waterwezen, een poging om geen mens te zijn

Over schrijven wordt vaak gezegd dat het een oefening is in empathie. Door je in te leven in andere perspectieven, in personages die soms mijlenver van je afliggen, leer je een ander beter te begrijpen. Schrijvers zijn daar dan ook volop mee bezig: in de huid kruipen van een personage. En hoe ver die personages ook van ons af liggen, in één ding lijken ze meestal wel op ons. Het zijn, bijna altijd, mensen.

Voor haar afstudeerwerken aan de opleiding Writing for Performance besloot Nikki Ong dat het tijd was om zich in te leven in een ander perspectief. Want te midden van een ecologische crisis en massa-uitsterving, gaat het in theater en literatuur nog opvallend vaak alleen over de mens. In 2023 studeerde zij af met Waterwezen: een poging om geen mens te zijn. Een onderzoek waarin zij zocht naar methodes om de stem van de Noordzee te vangen en te laten klinken in een theatertekst. Als schrijver daagde zij zichzelf uit om het perspectief van de Noordzee te leren kennen, te belichamen, taal te geven. Want deze zee, die wordt gezien als gevaarlijk, die we buitenhouden met dijken en deltawerken, die steeds verder stijgt, heeft het de laatste tijd niet makkelijk. Er wordt in dit land veel gesproken en besloten over de Noordzee, maar de stem van de Noordzee zelf wordt nog weinig gehoord. Dus, in een poging om zichzelf als mens niet meer centraal te stellen en de verbinding tussen mens en niet-mens op te zoeken, besloot Nikki de zee haar hoofdpersonage te maken.

Dit artikel is een fragment uit haar afstudeeronderzoek, dat in 2023 'de Pluijm onderzoeksprijs' won en volgend jaar gepubliceerd zal worden bij het lectoraat van de HKU.

Lees hier het artikel De zee verstaan

_{Daar gezien van hier, Valerie van Leersum}