• In hoeverre zou je (delen van) je eigen praktijk onderzoekend of onderzoek noemen? Welke methodologie, strategie, methode, speelt in je werk een grote rol? En hoe uit zich dat, hoe ga je in je praktijk wel of niet onderzoekend te werk?
• Hoe kun je dat met de anderen voelbaar maken, ons een opdracht geven om iets te doen, ons deelgenoot te laten maken van je pratkijk en onderzoek?

Erzsi bracht als bron haar cello, en daar bijhorend de eerste cellosuite van Johann Sebastian Bach mee. Het studeren van dit werk, het steeds weer opnieuw nieuwe facetten aan het werk ontdekken, en het als het ware nooit helemaal te kunnen spelen, houdt haar bezig en in beweging. De steeds weer terugkerende iteratie. Je oefent uiteindelijk niet voor het eindproduct, maar om op weg te zijn - en te blijven.

(hier een opname van de suite, gespeeld door Yo-Yo Ma: https://www.youtube.com/watch?v=PCicM6i59_I)

Mary had een CD met het madrigaal "Hor che'l ciel e la terra" uit het achtste madrigaal boek van Claudio Monteverdi bij zich. Naast over de muziek vertelt zij ook gedreven over het verhaal achter deze muziek. Op de vraag wat deze inspiratiebron voor haar betekent antwoord Mary: 

"Klank! Dat bepaalde klank bestaat! Daardoor dat je hem gehoord hebt, zij het in een echte uitvoering of van binnen. Een klank die je (gelukkig) met woorden niet kunt omschrijven. Weten dat het belangrijk is om dingen op verschillende manieren vorm te geven, en dat het ook kan!"

In het tweede deel van de sessie nam Mary ons eerst mee in de praktijk van haar cursus improvisatie aan het conservatorium, toegankelijk voor studenten van alle afdelingen. Deze improvisaties zijn in principe tonaal, maar kunnen muzikaal in alle richtingen gaan, onafhankelijk van genre en stijl. We improviseren, en Mary reageert met verschillende opdrachten aan ons op ons spel. Zo neemt ze ons mee op een opnieuw iteratief proces van actie en reactie, waar steeds opnieuw gereflecteerd wordt op wat er gebeurde. Daarbij was voor Bart vooral onderzoekend dat hij - met zijn nu gekozen “instrument” zang/stem - door de gekozen vorm in staat gesteld werd om zijn mogelijkheden te verkennen; in een onderzoekend proces.

Erzsi deelde vervolgens met ons haar praktijk als muziekdocent, en het idee dat daar eigenlijk alles onderzoek is. Ze is voortdurend iteratief bezig, ontwerpt lessen, benaderingen, strategieën, probeert die uit, experimenteert, observeert, past aan, begint opnieuw: "Dat zijn allemaal onderzoeksprocessen. Je doet de hele tijd onderzoek, want als je dat niet doet, vervreemd je je van de wereld. Want je moet blijven kijken, wat gebeurt er, wat doet die groep.”

Vanuit dit standpunt, gevoed door de eerdere discussies, ontstaat een levendig gesprek over wat onderzoek nu eigenlijk is. Wanneer is iets onderzoek, wanneer blijft het experiment? Waar zit het verschil met onderzoekende houding? Zonder hier tot een conclusie gekomen te zijn, spelen focus, bewuste keuzes en onderbouwing van deze keuzes een belangrijke rol, samen met de elementen vraag en intentie. Hierbij werd ook nog een model als idee ter tafel gebracht, dat drie op elkaar opbouwende stappen benoemt:

Voor de afsluitende discussie werd nog de ruimte genomen voor een korte individuele reflectie waarin iedereen voor zich kon opschrijven wat hij/zij hier uithaalt. Wat is er langs gekomen? Wat weten we wat we voor de sessie nog niet wisten?

Het was een interessante opening, die meteen aan de kernvragen van artistiek onderzoek raakte, met betrekking tot de artistieke praktijk, maar ook vooral voor het onderwijs. We kijken naar uit om aan deze vragen in het komend seizoen verder met elkaar te werken.