Twee Opvattingen van Vrijheid

"Wanneer mensen klagen over eenzaamheid, dan bedoelen zij dat niemand begrijpt wat zij zeggen: begrepen worden betekent een gezamenlijk verleden delen, gezamenlijke gevoelens en woorden. Gemeenschappelijke veronderstellingen, de mogelijkheid tot vertrouwelijke communicatie - in het kort, het delen van gemeenschappelijke levensvormen. Dit is een wezenlijke menselijke behoefte: haar ontkenning is een gevaarlijke dwaling. Afgesneden zijn van zijn vertrouwde omgeving betekent dat men is veroordeeld tot doelloos dwalen."

De Britse politieke filosoof Isaiah Berlin (1909-1997), geboren in Rusland, sprak in 1958 zijn invloedrijke oratie 'Two Concepts of Liberty' uit. Hij zet uiteen welke vormen van vrijheid er zijn: negatieve (vrij van de invloed van anderen) en positieve vrijheid (vrij om je eigen leven vorm te geven). Berlin pleit in dit essay voor een genuanceerde houding ten opzichte van (politieke) terminologie. Een concept kan op verschillende manieren geïnterpreteerd en ingezet worden. Hieruit blijkt, aldus Berlin, hoe veelvormig en onverenigbaar menselijke waarden zijn. Ook negatieve en positieve vrijheid kunnen zomaar botsen en verwisseld worden.

Berlin, I. (1958) Isaiah Berlin, Twee Opvattingen van Vrijheid (Two Concepts of Liberty, vertaling Tine Ausma). Amsterdam: Boom Klassiek, 1996

Twee Opvattingen van Vrijheid

Reacties