Een kort verslag
De groep komt binnen in het atelier van Lisanne en na een korte introductie van Carolien wordt iedereen verdeeld over vier tafels. Iedere tafel doet een onderdeel in het proces van keramiek maken: mallen maken, gieten, porcelein maken en decoratie. Voordat Lisanne de procedure per tafel toelicht, delen we met elkaar de bronnen die ons ten diepste inspireren: het laatste album van David Bowie, een quote uit de film Into the Wild, muziek over Vietnamveteranen, eten, eindigheid/oneindigheid, inspirerende teksten etc. Het wordt gedeeld en er wordt met aandacht geluisterd.
We gaan aan de slag. Er wordt veel gelachen, de energie is hoog en het is enigszins chaotisch. Als we even aan de slag zijn geef ik iedereen een korte schrijfopdracht tussendoor: Wat doet deze plek met je? Wat leer je over jezelf in het maken? En wat leert het je over samenwerken met anderen? Na een korte pauze delen we buiten in de zon onze antwoorden:- het is vooral leuk - de één wordt er rustig van en de ander juist druk - er is behoefte aan meer creativiteit – we doen nu ‘dom’ werk omdat we gewoon de procedure moeten volgen - werken we nu met elkaar of naast elkaar? – Hoe werkt afstemming op elkaar? – “werken met m’n handen is niets voor mij” en wat er gebeurt als je het toch doet – geconfronteerd worden met je eigen perfectionisme -
Er ontstaat langzaam een verdiepingsslag. De groep wordt wat rustiger. Bij terugkomst in het atelier laat Lisanne eerst de eindproducten zien. We krijgen nu een beeld van waar we nu eigenlijk precies mee bezig waren. De groep is geïnteresseerd en stelt vragen over het proces en het eindproduct in relatie tot het eigen werk: “Dat van jou is een mok en van ons lijkt wel een vaas. Maar jullie mok krimpt nog in de oven…” Lisanne laat een kopje van haarzelf zien dat niet helemaal perfect is. Dit roept vragen op als:Wanneer ben je tevreden met het eindresultaat? Wie bepaald dat eigenlijk? Vervolgens krijgen iedereen van Lisanne een volgende opdracht: maak iets vanuit je meegenomen bron. We worden nu wel creatief. We gieten een beetje porcelein op een plaatje en mogen nu creatief werken met onze bron waarna we elkaars werk gaan ‘bezoeken’.
Ik start een plenair gesprek. Wat is het verschil van het maken aan de hand van een recept en het meer creatief werken? Hoe is het om een deel van jezelf in het werk te leggen? Hoe is het om dit te tonen aan anderen? Voor het eerst is alle energie geconcentreerd. Elkaars werk bekijken is niet spannend omdat er genoeg veiligheid is in de groep: “We zijn allemaal kwetsbaar en dat maakt het minder spannend.” Het blijkt van belang te weten wat er met het werk gebeurt: wordt het weggegooid of…? Lisanne geeft aan dat er weldegelijk wat gebeurt met het werk en vertelt ook hoe belangrijk het is om zo weinig mogelijk weg te gooien. Het blijkt van belang om te weten waaraan je bijdraagt met je werk, wat de zin ervan is. Het gesprek beweegt heel natuurlijk naar het verschil tussen het werken in opdracht en het werken uit vrije wil.
Het gesprek wordt verlegd naar buiten het atelier. Marc stelt de vraag hoe de studenten dit ervaren in de opleiding: doen ze de opdrachten omdat ze het moeten of omdat ze het willen? Wat wil het eigenlijk zeggen als kwetsbaarheid wordt beoordeeld met een cijfer? De leerlingen geven aan dat ze het doen om dat ze het moeten. Er wordt niet geluisterd naar wat de student nu echt wil. Wat hem of haar nu echt bezighoudt. Wat hij/zij echt wil ontwikkelen voor de toekomst? Dit gesprek was heel precies en iedereen voelde dat het ertoe deed. Een echt gesprek op gelijke hoogte met elkaar buiten het schoolsysteem, open, kwetsbaar en met respect. “Dit soort gesprekken hebben we eigenlijk nooit.”Ik nodig uit dit gesprek voort te zetten tijdens de volgende bijeenkomsten en stel nog de vraag: Wat maakt dat we nu hier dit gesprek wel hebben waar dat anders niet gebeurt? Het antwoord loopt via het zijn op een plek buiten het schoolsysteem naar de creativiteit van het maken met elkaar. Er ontstaat een horizontale interactie waarin we elkaar anders ontmoeten. We ervaren de kracht van de tussenruimte.
Anouk geeft haar muzische reflectie vanuit haar observaties. Een verhaal dat iedereen raakt. Applaus en vol energie naar de volgende bijeenkomst.