Meer over onze activiteiten in: de reis en de inzichten

de voorstelling

In de voorstelling ‘Lang voor er woorden waren’ vertellen Bart en Anouk aan de hand van hun eigen leven over de liefde voor hun vak. Hoe heb je lief? Hoe houd je lief? Ze zijn op zoek naar hoe je de juiste woorden vindt, naar wat er gebeurt als er geen woorden zijn, naar de plek van de muziek en hoe je omgaat met het stille stuk, waarin je het even niet meer weet. In de muziek kinken de werelden door van zowel de funk, de tango, de trance en het levenslied: een muziek die kan fluisteren en bulderen. Lang voor er woorden waren is een ode aan de verbeelding, een persoonlijke zoektocht naar de betekenis van de taal en de muziek en het verlangen naar de eigen vrije ruimte.

muzische reflectie 

Anouk Saleming en Bart van Rosmalen geven een muzische reflectie op een thema of onderwerp van de dag (training, conferentie, festival) door de kunsten mee te nemen. Dat doen ze door een voorstelling te maken van de woorden die klinken op de dag zelf en die ‘terug’ te spelen. Zo kan wat gezegd is niet alleen met het hoofd maar ook met het hart worden gehoord. Bart en Anouk maken gebruik van poëzie, muziek, oude bronnen, beelden en verhalen. Door vanuit het perspectief van de kunsten de dialoog aan te gaan, ontstaat er ruimte om thema’s of onderwerpen te verdiepen en met andere ogen te bekijken.

SPEELLIJST: de reis en de inzichten 

REISVERSLAG: reisverslag van onze activiteiten

Over de samenwerking...

Bart:

Onverwacht diende zich bij mij eind 2015 een sterk verlangen aan om te tekenen. De jaren daarvoor had ik gewerkt aan een proefschrift over Muzische Professionalisering. Dat was nu naar de drukker. Alle taal die ik ooit tot mijn beschikking had gehad stond, zo leek het, in dat boek. Ik had geen woorden meer over. Daar stond ik dan met mijn mond vol tanden. En de muziek, het cellospelen, mijn oorspronkelijke vak, hing er ook maar zo’n beetje bij. Als ik nu eens een tekening op de standaard zette en die ging spelen? Misschien brak ik daarmee door mijn plichtmatige geriedel dat nog slechts klonk vlak voor het slapen gaan. Ik kocht een boek met bruine bladen en haalde de krijtjes van zolder. Zo gezegd zo gedaan. Een tekening of wat verder liet ik er eentje zien aan Anouk.

Anouk:

In 2015 kwam ik als docent-onderzoeker in het lectoraat Kunst en Professionalisering van Bart. Artistiek werk maken is in dat onderzoek minstens zo belangrijk als nadenken en observeren. Toen Bart mij een tekening liet zien, was het voor mij vanzelfsprekend om iets terug te ‘maken’. Ik schreef een korte tekst bij de tekening.

Bart:

Dat raakte me. Mijn tekening was niet alleen gezien, maar ook beschreven. Ik had dan misschien geen woorden meer, Anouk wel. Wat zou er gebeuren als ik nog een tekening maakte? Die stuurde ik dezelfde avond nog via whatsapp.

Anouk:

We kregen er plezier in. We trokken elkaar over grenzen. We daagden elkaar uit. En we werden moediger. Bart stuurde een tekening en ik schreef er een tekst bij. Soms liep ik voorop, was er eerst een tekst en volgde Bart met een tekening.

Bart:

Uit die briefwisseling tussen tekeningen en teksten maakten we een selectie. Dat werd ons eerste boekje, Maangezichten.

Anouk:

Maar de dialoog ging voort. In de avonduren en de weekends bleven we tekenen en schrijven. En nu is er een tweede boekje en een voorstelling met dezelfde titel:

Lang voor er woorden waren.

Lang voor er woorden waren – de voorstelling

Wat zou er gebeuren als we de geschreven teksten tot klinken zouden brengen?

Wat begon als een experiment, groeide steeds meer uit tot performance materiaal. Wanneer Bart gevraagd werd een key-note te houden over zijn proefschrift, nam hij steeds vaker Anouk en de cello mee. We kwamen op zo veel verschillende plekken!

We speelden uit ons eigen werk, maar maakten ook nieuwe teksten en tekeningen die inspeelden op de actualiteit van de dag, of het thema van een conferentie of training. Zo gaven we vanuit de ‘kunst’ terug wat er geklonken had.

De kunst letterlijk tot klinken brengen, even meegevoerd worden, ervaren vanuit het hart zonder dat het meteen met het hoofd hoeft te worden beredeneerd, werd op veel plekken met open armen ontvangen.

We zijn dan ook zeer veel mensen en organisaties dankbaar dat we konden samen werken. De levende uitvoering van de teksten op muziek betekende telkens weer een aanzet om iets nieuws te maken. Zo pendelden we heen en weer tussen het podium en het atelier en kwam ons werk steeds meer in de wereld te staan.

Met het verschijnen van ons tweede boek, ontstond het verlangen om een grotere voorstelling te maken. Om van het materiaal dat we hebben gemaakt een groter verhaal te maken. Ons verhaal, maar ook een verhaal over makerschap en plezier, over de ontmoeting tussen tekeningen, woorden en muziek. Een verhaal over de liefde, voor jezelf en je vak.

Een aantal betrokken statements van mensen met wie we graag samenwerken: 

1- jezelf meer op het spel zetten  

‘Bart en Anouk hebben ons geholpen om jezelf meer op het spel te zetten op een voor ieder veilige manier, of om het ongemak in ons werk te vergroten en bespreekbaar te maken. Door persoonlijke verhalen te vertellen, meer te delen over ons werk, werden we hechter als team en benutten we meer elkaars talenten’. 

Stannie Driessen, Vilans

2- Er bestaat een stad….

Woorden, zinnen, stemmen. Alles lijkt gezegd over de slimme stad die Utrecht wil zijn. Een driedaags kennisfestival van het Cartesius Museum dat in juni 2018 te beleven viel. Over Big Data, privacy, camera’s, techbedrijven en dwarse kunstenaarsinitiatieven.

Bij de afsluiting van het festival neemt Bart met zijn klanken ons als deelnemer mee naar het rijk van de verbeelding. Anouk dicht een zin die je metgezel zal zijn: Er bestaat een stad in jouw verbeelding. Beiden weten ons te treffen in hart, hoofd en ziel.

Ze laten ons weten: een slimme stad is bovenal een wijze, creatieve stad.

Giep Hagoort- Conservator Cartesius Museum

3- “Er zijn woorden die raken er zijn dezelfde woorden die niets zeggen.”

Toen ik het gedicht van Anouk Salemink dat met deze regels begint voor het eerst las, werd ik beroerd door de waarheid van haar woorden. Het maakt deel van het prachtige boek ‘Maangezichten’ van Anouk en Bart, dat ik thuis nog steeds voor het grijpen heb liggen. De muzische conversatie die in dit boek wordt gevoerd tussen de tekeningen van Bart en de gedichten van Anouk, is mij dierbaar. Hij doet mij ook denken aan de geleidelijke ontwikkeling van een muzische verbinding tussen ons die tijdens en na het achrijven van zijn proefschrift is gegroeid. Bart schrijft niet alleen goed en maakt prachtige tekeningen, maar is ook een meester op de cello. Ik rommel van jongsafaan met en op trommels, vooral vanwege het heerlijke gevoel dat het mij geeft om meegenomen te worden door een ritme, daar voor korte tijd mee samen te vallen. Bart heeft mij verleid om af en toe met hem te improviseren. Ook al is het contrast tussen zijn virtuositeit op de cello en mijn beperkte technische vermogens op de trommels groot, toch ontstaat er iets in het samenspel dat mijn denkrimpels doet ontspannen en ruimte maakt voor een andere, kostbare ervaring, een ervaring van verruimend samen-werk. Ik ben er zeker van dat het publiek bij de nieuwe voorstelling van Bart en Anouk het spannende en creatieve samen- werk tussen hen tweeen ook als verruimend en verrijkend zullen ervaren en wens hen toe dat ze zich daarvoor open kunnen stellen.

4- Een muzische interventie in een organisatorische context

Een muzische interventie in een organisatorische context kan een krachtig effect hebben, zeker als in die context heftige en emotioneel geladen problemen spelen. Ik heb in een workshopcontext een dergelijke onorthodoxe interventie van Bart en Anouk meegemaakt, bestaande uit een korte, maar intense voorstelling van Orpheus en Eurydice. De voorstelling creëert verwarring, brengt denken en spreken op een ander niveau: wat betekent dit voor mij, voor ons? Er ontstaat ruimte om samen nieuwe wegen in te slaan voor het omgaan met de bestaande problematiek.

Prof dr ir Joan van Aken, hoogleraar organisatie en management (em) TU Eindhoven.

Anouk Saleming

Anouk Saleming werkt als docent op Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Ze geeft les in schrijven, maken en spelen. Zij maakt deel uit van het lectoraat muzische professionalisering. Ze schrijft toneel, proza en poëzie. In haar schrijven is zij steeds op zoek naar het herwaarderen van de woorden die we zeggen. Hoe kunnen we onze soms versleten dagelijkse taal een impuls geven?

In 2005 ontving zij voor haar jeugdtheaterstukken het Charlotte Köhler Stipendium en in 2012 won ze met het stuk ‘Runnin’Blue’ de internationale jeugdtheaterprijs Kaas en Kappes. Voor haar roman ‘Paradise Now’ ontving zij in 2017 de Jonge Jury Debuutprijs.

Bart van Rosmalen

Bart van Rosmalen, van origine improviserend cellist en theatermaker (Orkater), promoveerde begin 2016 bij de Universiteit van Humanistiek met het boek Muzische Professionalisering- publieke waarden in professioneel handelen (uitgeverij IJzer). Sinds 2014 leidt hij als lector een onderzoeksgroep bij Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Daar ligt het accent op makerschap en hoe je vanuit een muzisch perspectief kan werken in organisaties, zowel binnen de HKU als daarbuiten. Onderzoekers bij het lectoraat worden uitgenodigd om naast het actieonderzoek zelf ook een vorm van ‘vertellen, spelen of maken’ in te zetten. Na het schrijven van het proefschrift begon van Rosmalen naast het werk te tekenen.

Bart en Anouk werken een dag in de week als Artist in Residence op Landgoed de Horst, bij de Baak. Tevens verzorgen zij trainingen en werken zij als kunstenaar op conferenties en congressen en voor bedrijven.

Bart en Anouk zijn altijd geïnteresseerd in reacties op hun werk.

anouk.saleming@hku.nl

bart.vanrosmalen@hku.nl