Feedback geven en ontvangen is een ingewikkeld proces. Zeker ook in de kunsten omdat in wat een student heeft gemaakt ook altijd een kwetsbaarheid zit. Niet goed gegeven feedback kan ervoor zorgen dat een student voorlopig niet terug de studio, het atelier of de tekentafel gaat (tenzij het moet natuurlijk). Interne stemmen over niet goed genoeg zijn en wat al niet meer nemen de overhand. Kan dat ook anders? De Amerikaans choreografe Liz Lerman dacht van wel en ontwikkelde het Critical Response Proces. Een feedbackmethode waarin de ontvanger van de feedback een stem heeft in het feedbackproces. De methode bestaat uit vier stappen.

We zitten in een kring. Er is een gebeleider, facilitator, die het gesprek leidt. Het proces start met de inbrenger (de ‘artist’) die zijn of haar ‘work in progress’ laat zien. Dit kan beeldend werk zijn, een stukje van een opvoering, een tekst of klein verhaal. Dan gaan we naar de eerste stap van het CRP-proces

Statements of meaning. De anderen (die ‘responders’ worden genoemd) geven terug wat hen heeft geraakt in het werk. Wat raakte je? Wat deed het werk met je? Wat zag je? Wat verwonderde je? Statement of meaning zijn waarderend van toon.

Artist’s questions. De inbrenger stelt een vraag aan de anderen. Wie wil antwoordt direct. Daarna draaien de rollen om.

Neutral questions. De responders stellen neutrale vragen. Dit zijn vragen die vanuit oprechte nieuwsgierigheid worden gesteld. Geen meningen verpakt in een vraag dus. De inbrenger beantwoordt de vragen direct.

Opinion time. In de laatste ronde mogen de responders hun mening, suggestie, idee of opmerking delen. Dit gaat volgens een vaste procedure. Je zegt: “ik heb een mening over…” dan noem je het onderwerp van je mening en dan voeg je daaraan toe: “wil je het horen”. De artist kan dan ja of nee zeggen*.

Na de vierde ronde vraagt de begeleider als een laatste woord aan de inbrenger.

Het is voor iedereen ten alle tijden gegeven om een time-out gebaar te maken. In een time-out verschuift het gesprek even naar het meta-niveau waarop we met elkaar leren op het proces.

*PS. In het begin zal de artist altijd ja zeggen, maar er zijn goede redenen om nee te zeggen. Zo kan het zijn dat het gewoon genoeg is en er geen informatie meer binnenkomt. Ook kan het zijn dat een mening off-topic is en ook dat is een goede reden voor nee. Als oefening kan je in tweetallen oefenen om nee te zeggen. Om de beurt geeft iemand een mening volgens de procedure van de vierde ronde. De ander zegt dan nee. In een redelijk tempo doen we dit heen en weer.