Als we het hebben over 'Artistry of the teacher' dan zit in die 'artistry' voor mij dat waar de muze Meletè van is: aandachtige oefening. 'Hier zit iets!' dacht ik. Ofwel tot deze artistry krijg je toegang door aandachtige oefening, ofwel deze artistry bestaat erin om anderen aan te zetten tot aandachtige oefening.

Het eerste wat ik deed is uitzoeken of de naam Meletè etymologisch verwant is aan andere gangbare woorden. Misschien verwant aan 'melodie', maar men weet het niet. Wel heb je in het Oud-Grieks enkele samenhangende woorden; melō (μέλω), zorg hebben voor, object van aandacht zijn; epimeleia (ἐπιμέλεια), zorgvuldigheid, zorg, aandacht; meletè (μελέτη), zorg, aandacht; meletáō (μελετάω), studeren, oefenen. En uiteindelijk stuitte ik er op dat Michel Foucault het concept van 'zorg voor het zelf' (meletáō seautou) al heeft uitgedacht.

Maar eerst ben ik diachroon door Griekse teksten gaan speuren op het gebruik van deze begrippen. Want waar men spreekt over zorg, aandacht en zorgdragen voor, daar moet vast ook iets belangrijks op het spel staan. En dan heb ik me vooral laten afleiden door zinnen waarin een verwijzing naar scholing, oefening, training, opvoeding en onderwijs niet ver weg was. Dat is vaak goed bij elkaar te vinden!

Dit speuren bracht een parallel denkproces op gang: enerzijds kwam ik in allerlei belangwekkende episodes uit de Griekse literatuur en de geschiedenis van de Oudheid. Anderzijds begon ik alles wat ik tegenkwam te relateren aan de bedoelingen waarmee een docent doceert. Gaandeweg probeerde ik erachter te komen welke vraag daarmee te beantwoorden is. Kreeg ik meer zicht op de 'muze van de leraar' en de kwaliteiten die daarin bezongen mogen worden? Of verschijnen in de episodes uit de oudheid manieren van aandachtige oefening aanwakkeren die leraren eens ter hand zouden kunnen nemen? Of vertelt het Griekse begrip van zorgdragen voor iets en zorg hebben om iets ons wat onderwijs in onze tijd ook meer centraal mag stellen? Met andere woorden: krijg je zo zicht op het wat, het hoe en het waartoe van de artistry of the teacher?

Op zijn minst biedt deze ingang een referentiepunt. Voor nu.

Want het muzisch werken en onderzoeken verbinden aan onderwijsfilosofie en een historische verkenning van waar onze gedachten over onderwijs vandaan komen, komt zo voor mij samen. Ik ben me er bewust van dat het gaat om een niche. Maar tussen stoeptegels tref je vaak weerbarstig fris klein groen aan.

Utrecht, 6 maart