Vuurtorenwachten - Jeanette Winterson
“The continuous narrative of existence is a lie. There is no continuous narrative, there are lit-up moments and the rest is black…
There it is; the light across the water. Your story. Mine. His. It has to be seen to be believed. And it has to be heard. In the endless babble of narrative, in spite of the daily noise, the story waits to be heard.
Some people say the best stories have no words… It is true that words drop away, and that the important things are left unsaid. The important things are learned in faces, in gestures, not in our locked tongues. The true things are too big or too small, or in any case always the wrong size to fit the template called language.
I know that. But I know something else too… Turn down the daily noise and at first there is the relief of silence. And then, very quietly, as quiet as light, meaning returns. Words are the part of silence that can be spoken.”
Inzichten 14 november 2019
Ik merkte dat ik bij het vertellen over deze bron opeens het belangrijk vond om het verhaal van de hoofdpersoon op zo'n manier te delen dat het anderen kon raken. Het meisje dat wees werd na het verlies van haar moeder, dat een paria is in haar dorp en wordt opgevoed door een mysterieuze vuurtorenwachter, heeft een gebroken levensverhaal. Het bestaat uit flarden en fragmenten die niet helemaal in elkaar passen. Vuurtorenlicht is een metafoor voor verhalen die mensen in hun leven gidsen. Ik denk aan de Narrative Quest van MacIntyre en wat Bart van Rosmalen daarover schrijft:
"Als verhalen zo belangrijk zijn om de politiek, de wereld en elkaar te begrijpen, dan geldt dat ook voor de manier waarop wij onszelf begrijpen. Wij zijn “human beings as characters in enacted narratives” (MacIntyre 1984: 217). Het verhaal dat wij zijn is onvoorspelbaar, we weten niet wat er straks te gebeuren staat en toch heeft ons leven een zekere vorm die zich naar de toekomst toe ontwikkelt." (Van Rosmalen 2016)
De mens als biografie in wording verscheen ook in wat Anouk Saleming had meegebracht als bron: een dagboek van haar grootmoeder. Kleine flitsen uit wat zij van dag tot dag heeft gedaan of beleefd. Spikkels toegang tot het verleden. Het verleden van Anouks familie. Dat raakte me.
Inzichten 27 november 2019
Toen ik de bron weer meebracht laatst was dat voor een kennismaking met studenten rondom het thema dementie-vriendelijke stad. Voor de tweede keer voerde ik het verhaal over het weesmeisje op. Nu zonder bovenstaande quote uit het boek. Maar in relatie tot mijn eigen grootmoeder die alzheimer had. Zij was als een levende tijdscapsule van een wereld ver weg en lang geleden. Ik verloor haar in het nu, maar won een reeks glimpen terug van waar mijn familie vandaan kwam.
Inzichten 29 november
Vandaag las ik het citaat voor aan Iris Heuvelink. Voor haar onderzoek spraken we over wat een stem krijgt in de organisatie, wat tot spreken mag komen op een rijke manier. De verhalen wachten onder de laag van dagelijks gebabbel. Impliciete scripts maskeren of verhinderen wat men echt te doen staat. Hoe kweek je bewustwording van die scripts bij anderen? Hoe kan kunst daarin een rol spelen. Hoe wordt de denker een verwonderaar?